REČNIK INTERNET POJMOVA
@; 0-9
@ - at, at sign, monkey… Znak kome je u ACSII oznakama pridružen broj 64; primjenjuje se u pisanju adresa elektroničke pošte tako što deli ime korisnika od domene na kojoj ima otvoren korisnički račun.
404 error- Poruka o gresci koja nastane kada čitač ne može naći zadatu adresu jer ona verovatno ne postoji. Neke od ostalih poruka imaju sledeći oblik:
"403" Forbidden
"404" Not Found
"405" Method Not Allowed
"406" Not Acceptable
"410" Gone
A
Access number - Pristupni broj - Telefonski broj kojim pretplatnik ostvaruje vezu s čvorom veze.
Account - Mrežno ime korisnika, identitet korisnika.
ActiveX - Tehnologija koja omogućava softverskim komponentama interakciju međusobno nezavisno kojim programskim jezikom su rađene. Najviše se koristi za izradu interaktivnog web sadržaja, iako se može koristiti i za desktop aplikacije i ostale programe. Activex je Microsoftov odgovor na Javu.
ADN - (Advanced Digital Line) Digitalna linija brzine prenosa od najčešće 56 kbps (kilo bita u sekundi). Zakupljeni vod.
Add URL - prijavljivanje sajta ili web stranice na pretraživač. Obično se na pretraživaču nalazi natpis Add URL, koji predstavlja link do forme koju morate da popunite da biste svoj sajt prijavili na pretraživač.
Adware - programi tipa adware jesu oni za koje nije neophodno platiti registraciju, ali će korisnik pri svakom startovanju programa videti prikaze banera sponzora. Klikom na neki od tih banera korisnik će biti preusmeren na sajt sponzora. Ukoliko ne želite da vam se prikazuju baneri, moraćete da platite registraciju, koja program "oslobađa" banera.
ADSL - (Asymmetric Digital Subscriber Loop) Standard za prenos videopodataka telefonskom linijom (bakarne žice); razvijen u američkim telefonskim kompanijama kao rezultat takmičenja s kompanijama za prenos kablovske televizije za prevlast na tržištu telefonskih i televizijskih usluga; omogućuje prenos podataka brzinama od 1,544 Mbps do 8,448 Mbps; sin. Asymmetric Digital Subscriber Line.
Alias (e-mail alias) - termin koji je sličan tzv. nadimku na Internetu. Označava ime ili naziv mailing liste, nadimak korisnika, administratora i sl. Često se koristi u frazi e-mail alias, gde se umesto imena administratora u e-mail adresu postavlja jednostavno webmaster@sajt.com..
Alta Vista - Web servis za pretraživanje (search engine) i automatsko indeksiranje velikog broja World Wide Web stranica, utemeljen od kompanije Digial.
Alternative routing - Alternativno preusmeravanje, odnosno, postupak usmeravanja poruka slobodnim kanalom upotrebom trenutno slobodnih međumesnih vodova i centrala; biranje dužeg puta pri prenošenju poruka, jer se to trenutno ne može obaviti najkraćim putem.
America OnLine (AOL) - Amerčka kompanija za pružanje komercijalnih informacijskih usluga na Internetu, sa sedištem u Dulles-u, Virginia. Godine 1995. preuzima od Compuservea vodeći položaj među komercijalnim mrežnim sistemima.
Animacija - "pokretna slika", kreacija koja sadrži seriju grafičkih slika. Te slike se kontinuirano smenjuju, tako da se dobija efekat pokretnih slika ili, uslovno rečeno, filma.
Anonymus FTP - Anonimni FTP - Korisnici dobijaju pristup udaljenom računaru (server) preko FTP-a (File Transport Protocol), bez da imaju korisnički račun (account) na tom istom računaru. Kod spajanja na računar, korisnik upisuje svoju e-mail adresu umjesto lozinke, a sistem koji podržava ovakav servis dodjeljuje korisniku user name “anonymous”.
Aplikacija - korisnički softver; softverski programi s kojima, za razliku od sistemskog softvera poput drajvera, neposredno ima posla sam korisnik. Aplikacija je sve od Excel-a preko Winamp-a do računarskih igara.
Applet - minijaturna programska aplikacija koja se pridružuje dokumentu i s mrežnog čvora na Internetu zajedno s dokumentom šalje korisniku; program za pretraživanje na korisnikovom računaru (npr. Netscape Navigator, Internet Explorer) izvodi taj program i omogućuje pregledavanje HTML dokumenta. Mali Java program koji moze biti umetnut u html stranicu i izvrsava se u klijentovom browseru.Uopšteno izvrsava male ali korisne zadatke poput animacija i sl.
Archie - Jedan od programski alat za pretraživanje i pronalaženje informacija na Internetu; za određivanje mesta i brzo pronalaženje koristi indeksne datoteke i lokacije na Internetu.
Archive - Arhiva - Velika datoteka, najčešće kopresovana (sažeta), koja sadrži više manjih datoteka u sebi. Najpoznatiji formati za arhiviranje su ZIP, TAR, ARJ, LZH, UC2.
ARJ - Omogućava korisniku pohranjivanje jedne ili više datoteka u kompresovanom formatu. Osobito dobar za kompresiju baza podataka, grafičkih datoteka i velikih dokumenata.
Archive site - Stranica koja sadrži arhive različitog sadržaja kojima korisnici mogu pristupati ili s njih skidati podatke FTP-om ili E-mailom.
ARPAnet - Mreža koju je formirana od ARPA još 1969. godine, s osnovnom funkcijom prenosa podataka između vladinih laboratorija. Danas više ne postoji.
ASCII - (American Standard Code for Information Interchange), set od 128 alfanumeričkih i specijalnih znakova koji se koriste kao standard za razmenu informacija izraženih tekstom. ASCII fajlovi često se nazivaju i plain text fajlovi.
ASP - Standardizovani programski jezik za izradu internet aplikacija smještenih na Windows serverima. Microsoftov proizvod nastao sredinom devedesetih u prošlom veku.
AT command set - skup AT naredaba - Standardne naredbe u programskoj podršci za upravljanje radom modema. Sve naredbe iz tog skupa započinju sa slovima AT (skračeno od engleske riječi; attention).
Attachments - Dodaci - Multimedijalne datoteke koje su dodate, “prikačene” e-mailu, a mogu biti tekstualne, grafičke, zvučne, video, proračunske tablice, baze podataka ili čak čitave aplikacije, programi.
Authentication - ovde je reč o potvrdi identiteta. Najčešće, to je prvi korak u procesu pristupanja određenim podacima, sistemu ili uređaju na mreži. Sprovodi se na taj način što korisnik unosi svoje korisničko ime i lozinku.
Authorization (autorizacija) - proces koji dopušta ili odbija zahtev za pristup određenom sistemu ili uređaju neke mreže, u zavisnosti od utvrđenog identiteta korisnika posredstvom procesa poznatog kao authentication.
AVI - Standard video kompresije razvijen od strane Microsoft Windowsa. Video klipovi na World Wide Webu su najčešće dostupni u Avi i QuickTime formatu.
Awk - Programski jezik za rad s tekstualnim podacima. Ime je dobio po prvim slovima prezimena tri autora (Aho, Weinberger i Keringhan).
B
B2G (Business-to-government, e-government) - koncept koji poslovne i vladine agencije koriste pri poslovanju. Termin je nastao od B2B i označava postojanje centralnog web sajta koji služi za efikasniju razmenu informacija i podataka nego što bi to bio slučaj u offline poslovanju. Centralni sajtovi prave se za gradove, republike, države. Na jednom sajtu mogu se npr. nalaziti forme za online plaćanje poreza i taksi, što je veoma korisno za offshore kompanije.
B2C (Business-to-consumer) - označava prodaju elektronskim putem na malo, dakle, prodaju finalnim potrošačima. Prodaja putem Interneta doživela je ekspanziju sa pojavom ovog tipa trgovine.
B2B (Business-to-business) - termin poznat još i kao e-biz ili B2B e-commerce; označava prodaju proizvoda, usluga ili informacija na veliko preko Interneta, tačnije, između kompanija. Većina poslovnih ljudi smatra da je B2B budućnost poslovanja kompanija, kako na nacionalnom, tako i na međunarodnom nivou. Smatra se da će se sve transakcije između kompanija obavljati na ovaj način, dakle, posredstvom globalne mreže.
Bandwitdh - Širina pojasa - Širina frekvencijskog pojasa. Jednostavnim rečnikom, bandwidth je količina informacija koja prolazi kroz jedan kanal u bilo kojem trenutku. Količina podataka koja može biti poslata s jednog kompjutera na drugi u jedinici preko neke veze vremena. Najčešće meren u bitu po sekundi (Bps).
Banner (baner) - jedinica reklamiranja, sličica ili animacija koja se postavlja na sajt kao vid oglašavanja. Osnovni cilj banera je da privuče posetioca da klikne na njega radi odlaska na drugi sajt, formu, u virtuelnu prodavnicu, radi dobijanja više informacija o oglašavaču, njegovim proizvodima i uslugama. Postoje različite veličine banera, ali se najčešće koristi veličina 468 x 60 piksela. Da se ne bi ugrozila brzina učitavanja sajta, obično postoje ograničenja i u veličini banera u bajtovima.
Baud Rate - Procena bauda - Brzina kojom podaci putuju kroz modem, mereni u bps-ima (bits per second – bitova u sekundi). Većina današnjih modema meri od 2 400 do 50 000 bps.
Baza podataka - je organizovana zbirka podataka. Jedna od mogućih definicija baze podataka glasi da je to zbirka zapisa sačuvanih u računaru na sistemski način, takav da joj se računarski program može obratiti prilikom odgovaranja na problem. Svaki se zapis za bolji povratak i razvrstavanje obično prepoznaje kao skup elemenata (činjenica) podataka. Predmeti vraćeni u odgovoru na upitnike postaju informacije koje se mogu koristiti za stvaranje odluka koje bi inače mogle biti mnogo teže ili nemoguće za stvaranje. Računarski program korišćen za upravljanje i ispitivanje baze podataka nazvan je sistem upravljanja bazom podataka (SUBP).
BBS - (Bulletin Board System) kompjuterski sistem koji obično pokreću lokalni korisnici stvarajući datoteke sposobne za skidanje i podizanje elektronskih foruma za rasprave.
Beta - Beta verzija, nedovršena verzija novog programa u kojoj su popravljene sintaktičke i logičke greške pronađene pri alfa-ispitivanju.
BIOS (Basic Input-Output System) – softver trajno upisan u memoriju računara koji omogućuje usklađivanje osnovne konfiguracije računara, bez čega se sistem ne bi mogao pokrenuti.
Bit - (Binary DigIT) najmanja jedinica računarske datoteke, sastoji se od 1 ili 0. Kombinacija bitova može upućivati na slovo, brojku ili obavljati signalizaciju, prebacivanje ili neku drugu funkciju. U širokim skupinama se obično mjere bitovima po sekundi.
Bitmap - Grafički prikaz, načinjen od malih tačaka - piksela. Datoteke sa bitmapiranim sadržajem prepoznajemo po nekoj od sledećih ekstenzija: BMP, GIF, JPEG, PSD, PCX, TIFF... Bitmapirane slike se nazivaju i rasterskim slikama. Druga vrsta grafike je vektorska grafika, kada slika nastaje kombinacijom pravih i krivih linija, pravilnih i nepravilnih površina. Na Internetu se koriste obe vrste grafike.
Body - u okvirima elektroničke pošte, deo pisma koji sadrži najviše tekstualnog sadržaja, dio između zaglavlja i potpisa ili srednji deo HTML dokumenta
Bookmark ili Favorites - Za Netscape i Internet Explorer; aplikacija u programima za pretraživanje Interneta u koje se snimaju adrese ili web stranice do kojih želimo doći u sledećim pretraživanjima.
Bps - (Bitovi u sekundi) brzina kojom se meri prenos datoteka.
Browser - Pretraživač, program koji omogućava korisniku pretraživanje World Wide Weba (WWW – svetske mreže) i drugih Internet sadržaja koristeći GUI (Graphical User Interface) grafičko sučelje. Primjeri su Internet explorer, Firefox, Opera, itd.
Bug - Greška, sintaktička ili logička u programskom kodu.
Button
Button - ikonica ili objekat koji izaziva neku akciju kada se na njega klikne. Obično se koristi na web stranicama i najčešće služi ili kao mali baner, ili kao dugme za prijavljivanje popunjene forme.
Byte - Bajt - ajmanjih jedinica mere za informacije, sačinjava ga osam bitova. Primer - 01101010.
C
Cable modem - modem pomoću kog se pristupa Internetu u sklopu kablovskog sistema i kablovske televizije. Kod nas se često ovaj sistem povezivanja naziva kablovski Internet i omogućuje veći protok podataka nego povezivanje putem telefonske linije.
Carbon Copy - Karbonska kopija. Poruka koja se elektroničkom poštom šalje pored osnovne poruke i na još neku adresu.
Cache - Mesto u kojem je neki podatak privremeno snimljen. Web stranice koje se posete snimaju se u direktorijumu na hard disku što ubrzava učitavanje tih stranica kad se opet posete jer se učitavaju iz cache memorije, a ne sa web sajta gde se inače nalaze.
CERN - (Conseil Europeen pour la Recherce Nuclaire) Poznati istraživački centar u Ženevi u Švajcarskoj gdje je razvijena zamisao o World Wide Webu.
CGI - (Common Gateway Interface) Skriptovani program za stvaranje veze koji omogućava brzo pravljenje WWW stranica. Zasniva se na popunjavanju formi, okvira za izbor, umetanjem teksta itd.
Click (klik) - postavljanje pokazivača miša na određenu reklamu, baner, tekst i sl. i pritisak na levo dugme miša radi dobijanja više informacija. Ovaj termin nije vezan isključivo za Internet - on podrazumeva i klikove na ikonice koje se prikazuju offline na samom kompjuteru.
Client - klijent - U odnosu klijent – server, klijent je računar koji otvara programe ili aplikacije sa servera ili preuzima s njega datoteke. Software koji traži određenu uslugu od servera.
Class - Kategorija kojom se odrđuje skup svojstava članova razreda pri objektno orijentiranom programiranju.
Codec - Skraćenica od koder-dekoder; uređaj koji pretvara analogni govorni signal u digitalni niz bitova i obrnuto, pri čemu se koristi impulsna modulacija.
Compress - kompresija, sažimanje - Postupak izbacivanja suvišnih ili polusuvišnih informacija iz datoteke, čineći je manjom radi lakšeg snimanja.
Connection - Veza, spoj; ostvareni put za izmenu informacija.
Cookie - “kolačić” - Cookie je deo softvera koji snima podatke o korisniku i čuva te podatke sve dok to server zahteva. Na primer, ako pretražujete po virtualnim trgovinama, svaki put kada nešto stavite u svoju korpu, cookie čuva informaciju sve dok se ne odlučite za kupovinu i server ne zatraži podatak o stvari koju želite kupiti. Informacija koje web sajtovi snimaju na hard disk naseg kompjutera kako bi zapamtili nesto o nama kad ga sledeci put posetimo. Npr. username i password kod logovanja.
Counter - brojač; on broji broj hitova ili pregledanih strana jednog sajta. Kvalitet, mogućnosti i izgled brojača variraju. Najčešće se javlja u vidu sličice ili animacije pri dnu sajta sa brojem poseta određenoj strani na koju je postavljen. Brojači se danas mogu potpuno besplatno dobiti na Internetu i ukoliko vam je potreban za sajt, neće vam biti problem da kratak HTML tekst ubacite na odgovarajući deo web strane.
Cross-posting - Višestruko slanje; postupak odašiljanja poruke na adrese dve ili više tematskih skupina (newsgooups).
Cybercafe - Lokal koji dozvoljava gostima pretraživanje World Wide Weba za vrijeme njihovog pića ili obroka.
D
Daemon - Program koji koji radi u pozadini po potrebi, izvršavajući zadatke za korisnika. Oni “spavaju” dok se ne pojavi nešto što treba njihovu pomoć. Najčešće se nalaze na Unix sistemima.
Data transfer rate - Brzina prenosa podataka. Brzina kojom se podaci primaju pri prenosu komunikacionim kanalom, isključujući pri tom elemente signala i zaustavni bit.
Dead Link - link koji više ne postoji. On će korisnika odvesti na stranicu koja je ili premeštena ili jednostavno obrisana. Takvi linkovi predstavljaju problem pretraživačima jer oni s vremena na vreme svoje baze moraju očistiti od njih kako bi poboljšali kvalitet pretraživanja.
DHCP - (Dynamic Host Configuration Protocol) Protokol za dinamičko konfiguriranje glavnog računara; sistem za dinamičko dodjeljivanje TCP/IP veza klijentskim računarima.
DHTML - (Dynamic Hypertext Markup Language) Dodatak HTML-u koji omogućuje bolje dinamičko kreiranje web stranica.
Dialup - program za spajanje - “Dialup access” ili “dialup account” je postupak kada se koristi modem za pristup Internetu preko mreže.
Digital Signature - digitalni potpis koji garantuje da je poslati e-mail stigao od određenog (potpisanog) pošiljaoca.
Domain (domen) - Poslednji deo Internet adrese, na primer .com, .net, .org - domeni najvišeg nivoa. Postoji i srednji nivo domena, npr. co.rs. Domen je generički termin koji opisuje pomenute nivoe domena.
Domain name - na Internetu kompjuteri imaju adrese numeričkog karaktera, npr. 216.71.173.244. Ime domena omogućuje korisnicima da dođu do određenog sajta bez pamćenja ovih brojeva, već pamćenjem imena domena, npr. www.webprogrami.info
Domain Name Server (DNS) - Računari povezani na Internet čija je zadatak pratiti IP adrese i imena domena drugih mašina. Kada se pozovu, uzimaju ASCII ime domene i menjaju je u pripadajuću numeričku IP adresu. Baza internet imena i adresa u kojoj su ove prevedene kao IP adrese (npr:123.123.23.2) Imena domena su alfabetska pa ih ljudi lakše kao takva pamte. Svaki put kad se koristi ime domene DNS je prevede na odgovarajuću IP adresu.
DOS - (Disk Operating System) jednostavan operativni sistem koji je razvio Microsoft, dozvoljavajući protezanje na druge programe.
Download - Kada korisnik prebacuje podatke s računara spojenog na Internet na svoj lični računar, onda kažemo da skida datoteke – da radi download.
Driver – Upravljački program. Program koji računar koristi za nadzor perifernih uređaja, skenera, štampača ili sl..
DVD - (Digital Video Disk) Digitalni videodisk, vrsta kompaktnog diska za snimanje digitalnih podataka. Podaci se čitaju crvenom lasersko zrakom za razliku od standardnog CD-a gdje se čitaju infracrvenom. Maksimalni kapacitet DVD-a je 8,5 GB.
E
EDI (Electronic Data Interchange) - termin koji označava transfer podataka između kompanija i pojedinaca. Ovaj sistem postao je veoma popularan sa porastom prisustva kompanija na Internetu. On omogućava jednostavnu kupovinu, prodaju i razmenu podataka.
Eksterni linkovi - linkovi koji se nalaze na drugim sajtovima i vode ka vašem sajtu. Danas je ovo veoma bitan momenat za pozicioniranje na pretraživačima, jer neki pretraživači ne indeksiraju sajtove bez makar jednog eksternog linka. Takođe, veći broj eksternih linkova poboljšava rang vašeg sajta na pretraživačima preko kriterijuma Link Popularity.
Elektronska forma - za razliku od štampane forme, korisnici elektronsku formu popunjavaju na samom ekranu. Ovakva forma sastoji se od: tastera, drop-down menija, check box-ova, radio buttons-a, polja za unos teksta (text fields) i drugih elemenata. Na kraju forme uvek se nalazi taster koji ima funkciju da pošalje popunjenu formu u aplikaciju za obradu formi. Upotreba ovakvih formi veoma je rasprostranjena na Internetu. Popunjena forma može da bude formirana na taj način da određene podatke šalje onome ko je postavio formu za popunjavanje i/ili da daje povratni razultat korisniku koji ju je popunio.
E-mail - elektronička pošta - Vrsta komunikacije gde se elektronska poruka pošalje na udaljenu lokaciju i drugi je korisnik prima preko jedinstvene vlastite e-mail adrese. Protokol na Internetu, koji omogucava korisnicima slanje tekstualnih (ASCII) poruka s računara na računar. Takođe, preko e-maila možete poslati, kao dodatak (attachment) tekstualnoj e-mail poruci sve vrste dokumenata: kolor fotografije, filmove, animacije, Word, Excel dokumente itd. Takve dokumente protokol spakuje i transportuje kako on zna, a vi ih na obe strane možete gledati u aplikacijama u kojima su napravljene ili koje podržavaju njihov originalni format. Animaciju, film, pa ni kolor fotografiju ne možete preneti preko faksa.
Emoticons - “smajli” - To su znakovi koji se koriste u elektroničkoj pošti u vezi pokazivanja vlastitih emocija. Na primer:
osmeh
namigivanje
plaženje jezika itd.
Encryption – Enkripcija - Šifriranje, kodiranje poruke, koja se sastoji od teksta ili podataka, uređajem za prenos podataka, kako bi se pri prenosu podaci zašitili od korisnika koji su priključeni na istu mrežu, a nemaju pravo pristupa podacima.
E-store (Electronic Store) - virtuelna prodavnica na Internetu. Korisnik surfuje po kategorijama (stranicama koje predstavljaju izložbeni prostor određene kategorije proizvoda) i "stavlja u korpu" ono što želi da kupi. Kada završi sa izborom, dobija račun koji najčešće plaća kreditnom karticom i u kratkom roku kupljene stvari stižu mu na kućnu adresu.
Ethernet - Vrsta kablovske mreže koja teorijski dozvoljava brzinu do 10 Mb u sekundi.
Extranet - Proširena Intranet mreža (Extended Intranet). Privatna mreža koja koristi internet protokole i javni sistem telekomunikacija da bi delila poslovne informacije, podatke ili operacije sa externim kupcima ili dobavljačima.
F
FAQ - često postavljana pitanja - (Frequently Asked Questions) Lista najčešće postavljanih pitanja (i odgovora na njih) koji pokrivaju sve vrste tema koje se mogu naći u World Wide Webu. Dozvoljava korisniku da ispita ono na šta je već neko drugi dobio odgovor.
FDDI - (Fibre Distributed Data Interface) je standard za prenos datoteka preko kabela s optičkim vlaknima pri brzini oko 100 milijona bps.
Filename extension - skraćenica oznake datoteke - Obično tri ili četiri slovna oznaka na kraju imena datoteke, odeljena tačkom i označava tip datoteke. U upotrebi ih je na stotine i novi se svakodnevno smišljaju. Primeri su - .txt (tekstualna datoteka), .gif (Grapgic Interchange Format).
Finger - Program u Unixu koji pokazuje podatke o određenom korisniku ili o svim korisnicima ulogovanim na sistem ili na udaljeni sistem.
Firewall - Osigurava unutrašnju mrežu od neovlašćenih pristupa spolja (najčešće Internet “hackera”, zlonamernih korisnika Interneta)
FireWire - Standard brze veze između računara i perifernih uređaja, digitalnih fotoaparata i štampača.
Flame - Uvredljiva ili ponižavajuća poruka najčešće poslata preko E-maila kao kazna za kršenja pravila ponašanja na Internetu. Postoje primeri “Flame wars”, odnosno “Vatrenih ratova” kada se više ljudi priključilo u razmenama mržnje. U svakom slučaju, nepreporučljivo.
Font – Oblik slova - Skup znakova i simbola koji se od drugih takvih skupova ne razlikuje značenjem znakova od kojih se sastoji, već prema težini, izgledu i veličini izraženoj tipografskim tačkama.
Forms – obrazac, forma- Određeni pretraživači podržavaju elektronske obrasce za popunjavanje. Obrazac na web stranici mogu popuniti korisnici iz celog sveta i poslati ga elektronski na određenu adresu.
Forward - Preusmjeravanje poruka, prosledjivanje.
Frame - Okvir, paket u sloju veze podataka koji se sastoji od zaglavlja i ostalih informacija potrebnih za prenos podataka. U HTML-u frame predstavlja dio ekrana (screen) na kome se prezentuju podaci.
Free-Net - Besplatni mrežni sistem ili davalac usluga na Internetu.
Freeware - Softver koji je dozvoljeno, uz autorsku dozvolu, besplatno deliti, ali često uz određene uslove (na primer, softver se ne može podati, itd).
FTP - (File Transfer Protocol) jedan od glavnih načina na koji se datoteke prebacuju preko Interneta. FTP stranica je ona, koju daje neka određena kompanija ili organizacija, kao skladište za sve vrste datoteka koju korisnici mogu skidati.
FTP mail - FTP pošta - postupak gde se E-mail koristi kako bi se pristupilo FTP stranici.
FYI - Kolokvijalna skračenica od “For Your Information”, za Vašu informaciju.
G
Gateway - ulaz – kapija, prolaz između dva suprotna protokola. Korišćenjem softvera i hardvera gateway omogućava vezu između dve inače nekompatibilne mreže.
GIF - (Graphic Interchange Format) razvijen od Compuserve-a. GIF je operativno nezavistan format datoteke, široko rasprostranjen na Internetu za grafičke datoteke. Kompresuje datoteke koristeći “lossless” (smanjiti što je manje moguće) metodu koja osigurava da kvaliteta slike ne oslabi.
Gigabyte - Gigabajt - hiljadu Megabajta. 1000 ili 1024 Megabyte-a zavisi kako se meri, ili precizno 1,073,741,824 byte-a.
Google - jedan od najboljih servisa za automatsko indeksiranje i pretraživanje web stranica.
Gopher - Internet gopher je sistem pretražujućeg i pronalazećeg karaktera. On preuzima zahtev za informacijom i onda pretražuje Internet u potrazi za njom. Protokoli i softver slede model klijent - server i dozvoljaju korisnicima raznolike mešavine desktop sistema za pregledanje, pretraživanje i pronalaženje dokumenata koji se nalaze na raznim serverima.
Grep - Naredba u UNIX operativnom sistemu kojom se u datoteci traži neka reč, deo rečenice i slično.
GUI - (Graphical User Interface) Grafički korisnički interfejs; program koji podatke prikazuje ili u grafičkom ili u mešovitom obliku (tekst i grafika), čime se korisniku olakšava rad. Zamisao potekla od kompanije Xerox.
H
Hacker - Osoba koja je vešta u programiranju, osobito u programskom jeziku i koja odlično poznaje sve tajne računarskog sistema. Naziv za osobu koja zloupotrebljava mogućnosti računara ili Interneta.
Header - Zaglavlje, u nazivu elektroničke pošte, ovo je dio poruke koji upućuje ko je pošiljalac i neke opšte podatke. Zaglavlje imaju i npr. web stranice.
Hit - Pristup, zahtev; zahtev upućen računaru poslužitelju (server). Popularnost pojedinih računara u svetskoj mreži meri se brojem hitova, poseta nekom računaru poslužitelju.
Jedan zahtjev za jednom «uslugom» od strane web browsera prema serveru. Da bi prikazao stranicu sa 3 slike browser zahtjeva 4 hit-a; jedan za html dokument i po jedan za svaku od slika.
Home page - ima nekoliko značenja: 1. stranica koja je se default-u učitava svaki put kada se startuje browser; 2. naslovna stranica bilo kog sajta (prva strana na koju korisnik dolazi kada ukuca web adresu); 3. celokupan sajt ličnosti, preduzeća ili bilo koje druge organizacije.
Host – glavni računar - Korisnik se obično spaja na host računar uvek kad se spaja na Internet. Svaki računar na mreži koje Vas spaja sa uslugama drugih računara na mreži.
Hosting - Web Hosting je usluga iznajmljivanja diskovnog prostora i pripadnih serverskih resursa za Web stranice, datoteke i e-mailove. Udomljavnje stranica; prostor za web stranice. Usluga smeštaja web stranica na web poslužitelju. Kompanije koje se bave web hostingom održavaju web poslužitelje spojene na Internet, na kojima je moguće zakupiti prostor te tako postaviti svoje web stranice.
HotJava - Web pretraživač koji je razvio Sun Microsystems proširujući mogućnosti običnih pretraživača i dozvoljavajući dinamičke funkcije, umesto samo statičkih tekstova i slika.
HTML (Hyper Text Markup Language) – jezik za pisanje WWW dokumenata .
HTTP - (Hypertext Transfer Protocol) Protokol za prenos hipertekstovnih dokumenata koji se koristi na Internetu. Dokumenti su napisani u programskom jeziku za hipertekstovne dokumente (HTML).
Hub (hab)
Hub (hab) - uređaj koji se koristi za fizičko povezivanje kompjutera u mrežu. Jedan hab može se koristiti i za povezivanje preko 15 kompjutera.
Hyperlink - hiperlink - Na stranicama World Wide Weba, hiperlinkovi su bojom (ili drugačije) označeni tekstovi ili slike koje kada se izaberu (obično klikom miša) otvaraju druge stranice. Hiperlinkovi se takođe mogu koristiti za automatsko skidanje datoteka, zvukova i video zapisa.
Hypertext - Tekst u kojem određene reči ili slike služe kao veza prema drugim tekstovima, slikama, zvučnim zapisima ili prema bilo kakvom drugom dokumentu koji se obrađuje pomoću računara.
I
Icon - Sličica, simbol na monitoru računara koji omogućuje slikovno komuniciranje između korisnika i uređaja.
ICQ - Internet program koji omogučuje chat, slanje poruka i fajlova i igranje igara online i koji omogućuje da vidimo koji od korisnika istog tog programa je trenutno online.
Image map - Slika s klikovnim područjima ili mogućnost korišćenja više hiperlinkova s jedne slikovne datoteke. Na primjer, slika bi mogla biti neka država, podeljena u nekoliko područja, od kojih bi svako od njih daljim klikom na hiperlink bila dovedeno do istog, ali uvećanog određenog područja ili detaljnije.
IMAP - (Internet Mail Access Protocol) Protokol za pristup porukama elektronske pošte. Klijentu se dozvoljava pristup i upravljanje porukama na samom serveru.
Index
Index (indeksiranje) - po prijavljivanju stranice na pretraživač, morate da sačekate protok određenog vremenskog perioda dok vaša prijava ne prođe proveru da bi bila upisana u bazu podataka pretraživača. Trenutak upisivanja vaše stranice u bazu naziva se indeksiranje web stranice.
Internet - Veliki broj međusobno spojenih (inter-connected networks) računalnih mreža gdje se koriste TCP/IP protokoli i koja je evoluirala od ARPANET-a iz kasnih ‘60-tih i ranih ‘70-tih.
Internet: (Malo slovo i) Svaki put kad spojite 2 ili više računarske mreže, imate internet.
Kako popularnost Interneta raste, mnogi alati korišteni na Internetu koriste se u privatnim mrežama. Kao i na Internetu, web poslužitelji su i ovdje zasenili sve ostale. Web poslužitelji (serveri) u Intranetu na raspolaganju su samo radnicima dotične firme.
Intranet - Privatna područna mreža, koja osim funkcija Interneta sadrži i privatni web poslužitelj (web server) i poseban sigurnosni sistem (firewall). Koncepcija računarskog umrežavanja temelji se na Internet standardima, uz visok stepen računarske sigurnosti.
IP Address - IP adresa - identifikacioni broj kompjutera na TCP/IP mreži. Svakom serveru dodeljuje se jedinstvena adresa ovog tipa. Korisnik servera takođe ima ovu adresu, koja je stalna ili promenljiva i dodeljuje se pri svakom povezivanju na Internet. To je numerička adresa koja se sastoji od četiri broja odvojena tačkama. Svaki broj ima vrednost od 0 do 255. Brojevi identifikuju mrežu i hosta. Ove adrese dodeljuju se na osnovu tri klase: A, B, C. IP - (Internet Protocol)
IP - (Internet Protocol) glavni protokol koji se koristi na Internetu.
IRC - (Internet Relay Chat) rasprostranjen program za “tekstualni” razgovor u realnom vremenu, koji omogućuje korisnicima komuniciranje s drugim osobama širom svijeta.
ISDN - (Integrated Services Digital Network) Digitalna mreža s integriranim uslugama koja dozvoljava brzi protok podataka. Dozvoljava istovremen prenos glasa, datoteka i video informacija.
ISP - (Internet Service Provider) Kompanija ili organizacija, kao na primjer HiNet ili Iskon, namenjena omogućavanju pristupa Internetu pravnih ili fizičkih osoba, uz naplatu ili besplatno.
J
Java - Razvijen od Sun Microsystemsa, Java je Web programerski jezik koji podržava multimedijalne efekte dok je korisnik na vezi, kao jednostavne animirane crteže, pozadinska muzika i stalno obnavljanje informacijama na Web stranicama.
JavaScript - Višeplatformni skriptorski jezik (cross-platform, scripting language) napisan u američkoj kompaniji Sun Microsystems, Inc.
JIT - Mrežnim jezikom “Just In Time”.
JPEG - (Joint Photographic Experts Group) Standardna kompresija slika ili video zapisa koja je razvijena naročito zbog korišćenja na Internetu. Većina fotografija se može snažno komresovati s ovom metodom bez velikog gubitka na kvalitetu.
Junk mail - Ono što se naziva spamom na Internetu jeste junk mail iz aspekta korisnika koji prima nepoželjnu poštu. Ovaj termin označava sve vrste pisama koja se uglavnom šalju na ogroman broj mail-ova i bez odobrenja vlasnika tih mail-ova.
K
Kilobayt - kilobajt - 1024 bajta, obično zaokruženih na hiljadu zbog jednostavnosti.
Kilobit - Kilobit je jedinica koja iznosi hiljadu bitova. Upotrebljava se za merenje količine podataka prenesenih u jednoj sekundi između dve telekomunikacione tačke. Skraćenica za Kilobit per second je Kbps.
Keyword (Ključna reč) - Ključna reč je isto što i obična reč, ali prvi atribut je dobila zbog toga što se koristi u pretraživanju kao ograničenje za davanje rezultata pretrage. Ključna reč, ukoliko nije retka u upotrebi, ne može kao izolovana celina da vam da dobre rezultate pretrage. Zbog toga se u pretraživanju koristi više ključnih reči odjednom, ili fraze. Kada koristite više ključnih reči ispred svake sledeće stavljate operator (npr. rok +muzika +hard). Ključne reči su bitne i za rangiranje sajtova i web-stranica, jer je za dobro rangiranje neophodno stavljati ključne reči u HTML dokumenta. To je, globalno gledano, reč koja se koristi radi identifikovanja i grupisanja sadržaja na Internetu radi pretrage ili neke druge klasifikacije.
L
LAN - (Local Area Network) LAN predstavlja grupu računara u istoj zgradi, povezanih mrežnim kablovima.
LDAP - (Lightweight Directory Access Protocol) Standard na Internetu koji računaru klijentu (client) ili radnoj stanici (workstation), preko TCP/IP mreže omogućuje pregledanje i upotrebu adrese elektronske pošte na LDAP računaru poslužitelju (server); jednostavnija sinonim X.500 protokola za pristup direktoriju u modelu za povezivanje otvorenih sistema.
Leased line - Zakupljeni vod - unajmljen, visoko brzinski telefonski link za privatnu upotrebu, dostupan 24 sata dnevno.
Link - Linkovi su veze između hipertekstualnih stranica. Svaki put kada kliknemo na osvetljeni ili nekako drugačije označeni tekst da bismo otišli na drugu stranicu, pratimo link.
Link Popularity - popularnost web adrese. Popularnost se postiže na taj način što sajtovi postavljaju na svoje stranice link do vašeg sajta. Na ovaj način ne samo da ti sajtovi promovišu vaš sajt već se poboljšava i rang vašeg sajta na mnogim pretraživačima koji popularnost linka uzimaju kao jedan od kriterijuma za rangiranje.
Linux - Besplatan, Unix-kompatibilan, 32-bitni operativni sistem, namenjen za rad na personalnim računarima, koji je 1991. godine razvio Linus Torvalads na Helsinškom univerzitetu u Finskoj.
Login - prijava - Kada se korisnik želi spojiti na Internet preko svog računara, prvo se mora prijaviti na modemski ulaz sa svojim passwordom i korisničkim imenom.
Log files
Log files (log fajlovi) - fajlovi koje čuva svaki server, a predstavljaju snimak saobraćaja na istom serveru u određenom vremenskom periodu. Pomoću alatki za analizu log fajlova može se dobiti dobra slika o tome koliko ljudi dolazi na sajt, odakle dolaze, koliko često dolaze, kako se kreću po sajtu i slično.
M
Mac - Često korišćen naziv za Appleova Macintosh računare s pripadajućim operativnim sistemom.
Macro (makro) - simbol, naziv, taster ili kombinacija tastera koji zamenjuju skup komandi ili akcija. Veliki broj korisničkih programa ima mogućnost kreiranja makroa. Na taj način, moguće je da se nekoliko komandi snimi pod jednim imenom, tasterom ili kombinacijom tastera. Pritiskom na taj taster ili kombinaciju tastera, kompjuter izvršava sve komande koje se nalaze u makrou. Makroi su veoma primenljivi na Internetu.
Mailing List - Popis adresa, lista adresa, adresar; popis adresa osoba kojima poruke šaljemo elektronskom poštom - Isto tako, programski sistem za automatsko distribuiranje poruka elekrtronske pošte.
Mail server - Računar (i softver koji ga pokreće) koji dozvoljava razvrstavanje i razmenu E-mail poruka.
MAPI - (Messaging Application Program Interface) Priopćajni sustav; program za prijenos poruka elektroničkom poštom u područnoj mreži. Proizvod tvrtke Microsoft Corporation.
Mbps - Megabit po sekundi, merna jedinica za brzinu prenosa podataka, 1 048 576 bita po sekundi.
Megabyte - megabajt (MB) - Jedinica mere za hiljadu kilobajta; milijon bajtova.
Message Handling System - Sistem za upravljanje porukom, upravljački sistem za razmenu poruka; standardni skup usluga i protokola za delovanje elektronske pošte na svetskom nivou. Taj standard se zove X.400 prema Savetodavnom odboru za međunarodnu telefoniju i telegrafiju (Consultative Committee on International Telephony and Telegraphy) ili MOTIS prema Međunarodnoj organizaciji za standardizaciju (Message-Oriented Text Interchange Standard).
Meta Tag - meta tagovi su mesta gde se nalaze različiti podaci o HTML dokumentu (ključne reči, opis...). Bitni su za rangiranje sajta na pretraživačima, a koriste ih i neki roboti pretraživača za proveru pri indeksiranju stranice.
MIME - (Multipurpose Internet Mail Extensions) Format kreiran da uključuje slike, zvukove, animacije i druge vrste dokumenata unutar Internet mail poruka.
Mirror site - FTP stranica koja sadrži potpuno iste datoteke kao i stranica koja joj je “ogledalo”. Ovo olakšava skidanje s neke vrlo popularne i opterećene FTP stranice.
Moderator
Moderator - ustaljeni naziv za osobu koja vodi računa o mejling listama ili diskusionim i news grupama. Ovlašćenja ove osobe su različita i posebna za svaku grupu ili listu, ali najčešće može da opominje korisnike na kršenje pravila, izbaci ih sa liste ili im zabrani pristup grupi, ne odobri poruke korisnika i sl. Moderator ima veoma važnu ulogu u pokretanju tema na svojoj diskusionoj grupi, te je bitno da takva osoba ima potrebna znanja i sposobnosti u oblasti, odnosno temi, koju pokriva diskusiona grupa.
Modem - (MOdulator-DEModulator) Dozvoljava prenos digitalnih podataka preko analogne telefonske linije.
MPEG - (Motion Picture Experts Group) Format kompresije video zapisa korišćen za filmove ili animacije na Internetu.
MTA - (Message Transfer Agent) Agent za prienos poruke; program koji dostavlja poruke elektroničke pošte. Posle prijema poruke koju je poslao agent korisnika pošte, taj program privremeno snima ili šalje primaocu (ako je reč o adresi u područnoj mreži), odnosno usmeruje prema drugom agentu za prenos (ako je riječ o WAN-u); osim toga preuređuje ili dodaje podatke u zaglavlju poruke (message header). Jedan od poznatijih programa je Sendmail.
Multimedija - apstraktni naziv za istovremeno korišćenje više medija (slika, zvuk...) u prikazivanju nekog sadržaja.
N
Napredno pretraživanje (Power Search, Advanced Search, Super Search) - napredno pretraživanje, kao što i sam atribut kaže, ima ulogu da vam pomogne da dobijete bolje rezultate pretrage. Sastoji se u tome da vi postavljate dodatna ograničenja koja će pretraživač koristiti i na osnovu kojih će vam dati prave rezultate.
Netscape Communications - Tvorci Netscape Navigatora, jednog od najpopularnijih pretraživača. Došao na loš glas nakon što je predstavio nekoliko HTML “ekstenzija” koje drugi pretraživači nisu podržavali.
Network - Dva ili više povezanih računara sposobnih za deljenje izvora podataka.
Network time protocol - Internet protokol koji osigurava prenošenje ispravnog vremena.
Network time server - Koristeći Network Time Protocol, pristupate računaru za ispravno vrijeme.
Newsgroup - tematske grupe - Postoje na hiljade news grupa, koje šire podatke o različitim temama koristeći Usenet (vidi Usenet).
Newsreader - čitač novosti - Program koji omogućava čitanje tematskih grupa preko Useneta.
NIC - (Network Information Center) Mesto s organizovanom datotekom za određenu mrežu - network.
NNTP - (Net News Transport Protocol) Protokol prenosa datoteka namenjenih tematskim grupama.
Node - Bilo koji računar priključen na network.
NSCA - (National Center for Supercomputing Applications) Snažna ustanovca koja je lansirala Mosaic Web pretraživač 1993 za Windowse, x-Windowse i Macintosh operativne sisteme.
O
Operating System - osnovni (sistemski) softver pomoću kojeg računar funkcioniše I koji kontroliše osnovni hardver i omogućuje korišćenje ostalih programa. Najpoznatiji operativni sistemi su: MacOS, UNIX, Linux i Windows. UNIX i Linux su najčešće korišćeni operativni sistemi za servere na Internetu.
Open Source Software - Softver čiji je programski kod dostupan korisnicima i oni ga mogu menjati, dopunjavati, kreirati nove verzije i slično. Ovaj softver je dostupan u različitim varijetetima i može se menjati i unapređivati pod različitim uslovima u zavisnosti od licence.
Offline - Kada računar izvršava radnje dok nije spojeno s nekim drugim računarom, onda kažemo kako radi offline.
Online - Kada je računar spojen s nekim drugim računarima i izvršava radnje, onda kažemo kako je online.
P
Page - stranica - “Stranica” je ime dato temeljnom Web dokumentu, poput ovog što ga upravo čitate
Password - Lozinka, šifra; tajni niz znakova kojim se pristup podacima omogućuje samo ovlašćenim osobama.
(Practical Extraction and Report Language) Skriptorski programski jezik opšte namjene za pretraživanje tekstovnih datoteka, izdvajanje podataka i štampu formatiranih izvještaja; vrlo je sličan jeziku AWK, ali je složeniji i učinkovitiji. Autor jezika je američki programer Larry Wall.
PGP - (Pretty Good Privacy) Program za šifrovanje koji se upotrebljava na ličnim računarima, vrlo velikih mogućnosti. Autor programa je Philip Zimmerman, a PGP se temelji na RSA algoritmu i sistemu službenog šifriranja.
Pixel
Pixel - (Picture element). Najmanji element slike na ekranu računara. Jedan piksel može biti predstavljen sa 2, 4, 8, 16 ili 24 bitova, pa od toga zavisi i koliko boja može biti prikazano (crno - belo, 16 boja, 256 boja, 65356 boja ili preko 16 mil. boja).
Ping - signal ili kratka poruka koju jedan računar preko mreže šalje drugom računaru i proverava je li ispravno priključeno na mrežu.
PHP je napredni, opšteprihvaćeni skriptovani jezik koji se izvodi na serveru. Korišćenjem PHP-a možete, među ostalim, izraditi skripte koje će dinamički generisati sadržaje vaših stranica, omogućiti slanje e-mailova korisnicima koji su se za to prijavili web formama i slično. Za razliku od ‘client-side’ skriptnih jezika kao što su JavaScript i VBScript, PHP se izvršava na serveru.
Plug-In - Postoji puno stvari koje pretraživač (browser) može prikazati na web stranicama. Stvari koje su izvan njegovog domašaja traže plug-inove. Neki od plug-inova su Shockwave i RealAudio – potrebni za audio i video.
Point of Presence - Mesto pristupa mreži preko telefonske linije; sistem modema i ostale kompjuterske i komunikacijske opreme koji je neprestano priključen na mrežu; računar u svetskoj mreži na koje je spojena telekomunikacijska oprema kao što su modemi, iznajmljene digitalne telefonske linije (leased line) i usmjerivači (router) koji rade s više protokola.
POP - (Post Office Protocol) Osigurava čuvanje i slanje, s namenom slanja E-maila zahtevom s udaljenog servera prema osobnome računaru, najčešće PC-ju ili Macintoshu.
Port - Broj koji se pridružuje jedinstvenoj adresi izvora podataka ili IP adresi računara, a služi za označavanje mrežnog mesta pristupanja ili mrežne usluge.
Postmaster - Administrator sistema koji je zadužen za rad računara poslužitelja (server), preko kojeg se obavlja slanje i primanje poruka elektroničke pošte.
Portal - Startno mesto za svakog korisnika Interneta. Uglavnom je reč o pretraživaču koji, pored usluga pretraživanja baze i pretraživanja kataloga, nudi i ostale servise i informacije: vesti, zabavu, e-mail, kupovinu... Virtuelno, ovo su vrata na koja korisnik ulazi uvek kada se priključi na Internet, a odatle bira dalji put za surfovanje. Ovaj termin često se koristi i da označi tzv. home page stranu na browser-u, tj. stranicu koja se prva učita kada se priključi na Internet.
PPP - (Point to Point Protocol) Metod dial-up konekcije na Internetu koji dozvoljava korišćenje i drugih standardnih protokola (npr. TCP-IP) preko telefonske linije. Ovaj protokol daje mogućnost prenosa paketa preko serijskih point-to-point veza.
Pretraga (pretraživanje, Search) - Termin ima više značenja, ali ako se držimo Internet aspekta ovog termina, on označava dolazak na određenu adresu ili, najčešće, više adresa radi dobijanja traženih informacija.
Protocol - protokol - Postupak, način na koji računari komuniciraju jedno s drugim preko Interneta, u cilju davanja usluge. Obuhvata pravila za prenos podataka između dva uređaja. Protokolom se definiše metod kompresije, metod provere grešaka, prijava završenog slanja i prijava završenog primanja podataka. Svaki kompjuter mora da podržava određen protokol kako bi bio u stanju da komunicira sa ostalim kompjuterima. Protokoli se ugrađuju u hardver ili softver.
Proxy server - Dvojnik računara poslužitelja; mrežni računar koji obavlja zadatke adresirane drugom računaru. Zbog zagušenja nekih računara, proxy server često se upotrebljava na Internetu, kako bi se rasteretili glavni računari poslužitelji i promet usmerio prema jednom ili više dvojnika.
Public access provider - javni poslužitelj - Organizacija koja osigurava pristup Internetu fizičkim ili pravnim osobama, najčešće uz naknadu.
Public domain - Odnosi se na softver koji može svako koristiti ili menjati bez autorizacije.
Q
QuickTime - Zvučna i video kompresija, kao i playback aplikacija, koja se najčešće koristi na Internetu.
Query (upit) - Najčešće označava pretragu pomoću ključnih reči, fraza i operatora, ali globalno gledano može predstavljati i bilo kakav upit od strane onih koji ne spadaju u pretraživače, npr. knjiga gostiju, forma za više informacija o proizvodu...
R
RAM (Random Access Memory) - RAM je radna memorija u koju se privremeno beleže svi trenutni podaci s kojima radite.
RealAudio - Programski sistem za emitovanje zvuka u stvarnom vremenu preko Interneta.
Reload – ponovo učitavanje neke stranice
Remote login - Daljinska prijava rada; mogućnost da se korisnik uključi u rad na udaljenom računaru preko računara kojim se trenutno koristi.
Resource - Određen skup informacija dobijen putem Interneta. Može biti bilo šta od slike do videa ili programa.
Rezolucija - broj piksela prikazuju na monitoru. Npr. 1024x768 znači da se prikaz sastoji od 1024 horizontalnih i 768 vertikalnih tačaka.
RFC - (Request For Comments) Zahtev za komentare – dokument koji objavljuje Odbor za arhitekturu Interneta (Internet Architecture Board), a sadrži predloge o poboljšanju postojećih standarda ili uvođenju novih. Predlozi se i objavljuju na Internetu, gde ih svako može pročitati i komentarisati.
RGB - (Red, Green, Blue). Tri osnovne (aditivne) boje: crvena, zelena i plava. Njihovim mešanje nastaju sve ostale boje na ekranu. Svaka boja na web strani ima svoju heksadecimalnu kodnu oznaku u obliku aabbcc, gde aa znači stepen prisutnosti crvene boje, bb zelene i cc plave. Intenzitet boja može biti od 00 do FF (256 nivoa). Čista crvena boja je FF0000 (nema zelene i plave). Kodna oznaka bele boje je FFFFFF, a crne 000000.
Router - ruter - Računar posebne namene (ili softverski paket) koje barata vezom između dve ili više mreža. Ruteri se usredsređuju na krajnje adrese paketa koji prolaze kroz njih i odlučuju na koje će ih rute poslati.
S
Script (skript) - manji ugrađeni programi koji se najčešće nalaze u okviru web stranica i imaju tačno definisane kompleksne funkcije.
Scripting language - skriptni jezik - Serije programskih komandi koje oblikuju kako jedan računar komunicira s drugim.
Search Engine - Program za pretraživanje – program kojem se pristupa s udaljenog računara i koji korisnicima omogućuje pretraživanje i nalaženje informacija na Internet mreži. Neki od poznatijih programa te vrste su Yahoo, Alta Vista…
SEO (Search Engines Optimization) - optimizovanja rangiranja URL-a na rezultatima pretrage na pretraživačima. To je veoma popularna i interesantna tema vezana za promociju i marketing na Internetu. Sve se svodi na to da vaš URL bude pri vrhu u rezultatima pretrage za određenu ključnu reč ili frazu.
Server - Unutar mreže, server čini datoteke dostupne klijent programima lociranima na drugim računarima kada ih zatraže.
Self-extracting archive - Datoteka s ekstenzijom .exe, koja upućuje da će se nakon skidanja i pokretanja sama “raspakovati” dekompresivnim programom kog sadrži, bez korisnikovog posredovanja.
Shareware - Softver koji se besplatno deli, ali pod određenim uslovima. Ili je softver ponuđen na probu, te se mora registrovati, odnosno kupiti nakon nekog vremena, ili u drugom slučaju, ne može primiti nikakvu softversku nadogradnju bez registracije. U nekim slučajevima je potrebna direktna isplata autoru.
Shockwave - Namenski program (application) za stvaranje web stranica, koje se sastoje od kompjuterski animiranih slika, filma ili zvuka; slične je namene kao i programski jezik Java.
Signature - potpis - Automatsko dodavanje nekoliko reda u zaglavlju E-maila. Obično se stavlja korisnikovo ime, prezime, adresa, broj telefona, broj faxa i neki drugi detalji.
Site - Posebno "mesto" na Internetu. Ovim terminom se cesto naziva web strana, ali sajt cesto ima vise strana pod imenom istog sajta. Primet sajta: www.webprogrami.info
SLIP - (Serial Line Internet Protocol) Kao i PPP, zahteva korišćenje modema i telefonske linije zbog povezivanja s Internetom, bez povezivanja na glavni računar.
Smileys - smajlići - Znakovi koji se koriste u news porukama, E-mailovima ili na web stranicama u smislu davanja emocije. Primer 
osmeh.
SMTP - (Simple Mail Transport Protocol) često nazivan sendmail (pošiljaoc pošte) kreiran zbog omogućavanja isporuke E-maila korisnicima Interneta.
SNMP - (Simple Network Management Protocol) Jednostavan protokol za upravljanje mrežom – protokol za daljinsko upravljanje mrežom, posebno organizacijom mreže na razdelnim tačkama (hub) i čvorovima (node).
Snail mail - puževa pošta - Žargonski izraz za tradicionalnu poštu (koverta). Slanje i primanje tradicionalne pošte mnogo je sporije od elektroničke pošte.
Softver –
Spam - Neželjene ili primateljima nevažne poruke elektroničke pošte, koje se šalju na više slučajno odabranih adresa korisnika mreže ili na adresu jedne tematske skupine na USENET mreži.
Spyware - zlonamerni softver koji iz ovih ili onih razloga prati vašu aktivnost za računarom i prikuplja podatke o njoj, da bi ih kasnije negde prosledio; primera radi, nekom online oglašavaču ili spammer-u.
SSL - (Secure Sockets Layer) Standardni protokol koji omogućuje slanje i primanje skrivenih podataka na Internetu, kao što su lozinke ili brojevi kreditnih kartica; ugrađen je u neke programe za pretraživanje na Internetu (Netscape Navigator i Internet Explorer). Upotrebljava se od 1995. godine.
Surfing - surfovanje - Popularna metafora za opisivanje pretraživanja Interneta.
SQL - (Structured Query Language) Strukturni upitni jezik; upitni programski jezik visokog nivoa za upotrebu sa relacionim bazama podataka. Poseban programski jezik napravljen u IBM-u sredinom 70-tih, a služi za baratanje podacima iz baze (vađenje podataka iz baze i ubacivanje u bazu, menjanje, brisanje itd..).
Stemming - termin koji označava pretraživanje po korenu reči. Npr. ukoliko pretražujete po ključnoj reči "market", u rezultatima ćete dobiti i linkove koji su listani na osnovu svih reči sa korenom "market", a to su npr. "marketer", "marketing"... Broj pretraživača koji koriste ovaj vid pretraživanja prilično je zanemarljiv.
Streaming Audio/Video - audio i video fajlovi koji se prikazuju tokom učitavanja. Njihova prednost je u tome što nije neophodno download-ovati ih u potpunosti da bi se posle toga gledali ili slušali, već je to moguće tokom samog download-a.
T
Tag - etiketa, oznaka - Termin ima nekoliko različitih značenja. Na polju Interneta može označavati stanje dokumenta u kome se on nalazi, ili pak komandu kojom se dokument ili neki njegov deo formatira. U HTML dokumentima postoji više tagova koji određuju menjanje formata dokumenta ili linkove. Tag, takođe, znači markiranje dela dokumenta komandom za formatiranje.
T-1 - Mrežni linkovi koji se koriste na Internetu omogućavajući brzinu od 1,54 megabita u sekundi.
T-3 - Veća brzina (45 megabita u sekundi) mrežnih linkova korišćenih na Internetu.
Targeting - Proces pronalaženja i reklamiranja na odgovarajućim sajtovima koji okupljaju deo populacije čiji profil odgovara željenom kupcu ili posetiocu vašeg proizvoda ili sajta.
TCP - (Transmission Control Protocol). Radi u sprezi s IP-Internet Protokolom, kako bi osigurao da paketi dospeju na odredišne adrese.
TCP/IP - (Transmission Control Protocol / Internet Protocol). Dva osnovna protokola koja čine osnove Interneta.
Telnet - Terminalni emulacijski program koji dozvoljava autorizovanom korisniku pristup drugom računaru na Internetu i njegovu upotrebu, kao da je taj korisnik lokalno prijavljen, dok je u stvarnosti udaljen možda hiljadu kilometara).
Terabyte - terabajt - 1000 gigabajta.
Terminal - Deo hardvera (obično tastatura i monitora) koji dozvoljava da naredbe budu upućene na neki računar.
Terminal emulator - Dozvoljava ličnim računarima emuliranje nekoliko terminalnih tipova.
Thread - nit - Sled uzastopnih poruka o nekoj temi ili tematskim skupinama (newsgroups). Način na koji su organizovane i prikazane poruke u news grupama.
Thumbnail - Prikaz slike malom sličicom (manjih dimenzija) u niskoj razlučivosti.
Timeout - Mogućnost gdje se nakon nekog vremena neaktivnosti na Internetu, ruši veza.
TIFF - ( Tagged Image File Format) Vrsta formata za snimanje grafičkih podataka; format grafičke datoteke.
Traffic (saobraćaj) - Broj poseta jednoj web stranici. Često ćete naići na ovaj pojam kada se govori o povećanju posećenosti sajta i slično. Saobraćaj na sajtu može se meriti putem impresija i hitova, ili pomoću različitih softverskih paketa.
Trojan horse - Trojanski konj – virus koji se ne širi, nego je stavljen u normalni program, a najčešće u program s odstranjenim podprogramima za zaštitu od neovlašćenog kopiranja; destruktivni program napisan s namerom razbijanja sigurnosnog sistema računara; obično je maskiran tako da se korisniku prikazuje kao program za arhiviranje, igra ili sl., trojanski konj može ostaviti posledice zbog kojih njegov autor može podleći sudskom postupku.
U
Undo – Korak unazad - Obrnuti učinak uređivanja ili sličnog postupka unutar aplikacijskog softvera.
Unix - Operativni sistem obično pisan u C-u i kreiran za multipliciranu uporabu. Ima TCP/IP u sebi i stoga je jedan od najpopularnijih operativnih sistema za servere na Internetu
Upload - Prebacivanje datoteka s ličnog računara na određeni udaljeni računar (suprotno od download - skidanja s udaljene mašine). Prenos podataka s korisničkog računara na drugi računar ili mrežu.
Update - Obnoviti, dopuniti, poboljšati, ažurirati dodavanjem novih podataka, odnosno izmenom ili brisanjem starih podataka; dodavanjem ili brisanjem zapisa, čime se osigurava da datoteka osigurava najnoviju situaciju; zameniti staru verziju programa novom.
URL - (Uniformed Resoure Locator) Internet adresa. Označava adresu koju morate otkucati u svom browser-u da biste posetili sajt koji je deo World Wide Web-a, tj. Interneta. Na primer: URL našeg sajta je http://www.webprogrami.info
USB - Universal Serial Bus. Standard za povezivanje perifernih uređaja poput digitalnih fotoaparata, telekomunikacijske opreme ili štampača s računarom. Danas se skoro sve spaja preko USB-a.
Usenet - Jedan od najvećih mrežnih računarskih sistema namjenjen razmeni informacija i podataka upotrebom modema. Sistem se sastoji od poruka elektronske pošte i članaka organizovanih po tematskim skupovima.
Username (Korisničko ime) - Ime koje se koristi za pristupanje kompjuterskom sistemu ili Internetu. Koristi se uglavnom u kombinaciji sa šifrom. Sastoji se od slova, brojeva, crtica i tačaka. Kada je reč o mrežnom povezivanju putem provajdera, korisničko ime je ujedno i prvi deo e-mail adrese, ispred znaka @.
V
V.24 - Međunarodni standard za asinhroni prenos koji određuje vezu između računara i modema identičan specifikaciji RS232C.
V.34 - Međunarodni standard za sinhronizovani prenos podataka modemom brzinama do 28800 bit/sek.
V.90 - Međunarodni standard za sinhronizovani prenos podataka modemom brzinama do 56 Kbps (download), odnosno do 36 Kbps (upload).
Virus - Virus je virtualno zlo. To je program koji se može samostalno umnožavati i pri tom može, ali i ne mora raditi štetne radnje. Mogu se prebacivati s računara na računar preko Interneta ili drugih mreža, zaraženih disketa, USB-a ili CD-a.
Virtual - pridev koji se koristi da opiše objekat, servis, uslugu ili akciju koja se nalazi ili obavlja u cyber prostoru, dakle, na Internetu. Primeri su mnogobrojni: cyber store, cyber prodact...
Vreme indeksiranja - period od prijavljivanja vašeg sajta ili stranice na pretraživač do upisivanja vašeg sajta ili stranice u bazu pretraživača. Ovaj period je neophodan da bi vašu prijavu i vaš sajt, tj. web stranicu, proverio i pregledao robot ili ljudi iz tima pretraživača.
W
WAIS - (Wide Area Information Servers) Struktura za širenje informacijskog potražnog sistema. WAIS je baziran na klijent-server modelu izračunavanja i dozvoljava korisnicima računara deljenje informacija koristeći uobičajeni računar-prema-računaru protokol.
WAP - (Wireless Application Protocol) Tehnologija koja povezuje mobilne komunikacije i Internet. Omogućava pristup i interakciju s informacijama i uslugama na Internetu korišćenjem GSM mobilnog aparata ili drugih bežičnih uređaja koji podržavaju WAP protokol.
Webcrawler - Program za pretraživanje na Internetu (search engine).
Webmaster - Administrator web servera; administrator sistema na web serveru.
Web portal (portal) - Portal označava sajt koji je prvenstveno pretraživač, ali da bi dobio naziv portala mora imati i katalog, vesti i mnoge druge sadržaje sa dnevnim ažuriranjem.
White Pages - Baze podataka koje sadrže e-mail adrese, telefone, poštanske adrese i sl. korisnika na Internetu. Ove baze pretražuju se da bi se našli podaci o određenom korisniku.
Wide Area Network (WAN) - Mreža širokog područja, mreža za velike udaljenosti. Računari su povezani preko javnih linija (switched line) ili iznajmljenih (leased line) komunikativnih linija.
WinSock - (WINdows SOCKets) Korisnički Windows program koji korisnicima dozvoljava spajanje preko SLIP-a, PPP-a ili drugih direktnih veza, zbog komuniciranja s drugim računarima na Internetu preko TCP/IP-a.
World Wide Web (WWW ili Web) - Multimedijalni, mrežni uslužni program koji se temelji na hipertekstu, u kojem se odabirom ključnih riječi automatski prelazi u druge, hipervezama povezane dokumente.
Worm - Program crv – računarski virus programiran za širenje od računara do računara preko Interneta ili druge svetske mreže. Program se razmnožava skriven u radnoj memoriji računara, a najčešća posledica zaraze je usporavanje rada računara ili pad računarskog sistema, pri čemu crv ne inficira druge programe i ne uništava podatke.
X
XXX - Ovo je oznaka koja je "nastala" na Internetu, tačnije, na mreži se ubedljivo najviše koristila u svom značenju koje sledi. Označava erotski ili pornografski sadržaj. Najčešće se koristi u frazama "XXX Pictures", "XXX Sites",... U pitanju su veoma traženi sajtovi, ali reklamiranje na njima se odvija odvojeno od klasičnog Internet reklamiranja, jer su retke kompanije koje postavljaju reklamu na sajtove sa ovakvim sadržajem. U "vanmrežnom" značenju, tj. bukvalnom prevodu: cmok, cmok, cmok.
XHTML (Extensible Hypertext Markup Language) - Ovo je reformulisani HTML verzije 4. Ovde je reč o aplikaciji Extensible Markup Language-a (XML). Iako je HTML Markup Language, smatra se da je XHTML, peta verzija HTML-a, ali nosi oznaku 1.0. XHTML podržava sve elemente HTML-a i uvodi neke nove. Stranicu napravljenu u XHTML-u možemo posmatrati kao napredniju web stranicu, sa širim mogućnostima za programiranje.
Y
Yellow Pages (Žute stranice) - Web sajtovi koji služe za pretraživanje baze poslova i svih delatnosti vezanih za poslovanje i finansije. Ovakvi sajtovi se uslovno mogu svrstati u specijalizovane pretraživače. Veoma su popularni, jer tema pronalaženja posla na Internetu postaje svakim danom sve aktuelnija.
Z
ZIP - Datoteke koje su kompresovane PKZIP programom imaju ovu ekstenziju. Mogu se dekompresovati PKUNZIP-om. Često će te naići na Internetu na natpis "*.zip". Ovo se naročito često pojavljuje kod download sajtova. To znači da određen program koji skinete sa mreže morate prethodno otpakovati da biste ga instalirali ili startovali